Bij klimaatengineering is het idee is dat we met technologie het klimaat kunnen bijsturen, bijvoorbeeld door zonlicht te weerkaatsen of CO₂ uit de lucht te halen. Geo-engineering is dus een soort ‘Plan B’ om de gevolgen van klimaatverandering te beperken als het verminderen van uitstoot niet snel genoeg gaat. Omdat er nog heel veel onzekerheden zijn over de gevolgen van grootschalig ingrijpen wordt Geo-engineering niet toegepast. Wel wordt er door de wetenschap onderzoek gedaan. 

In deze video leggen we uit wat Geo-engineering is en staan we ook stil bij weermanipulatie.

Volgens deskundigen zijn er grofweg twee manieren waarop geo-engineering kan worden toegepast:

Via Solar Radiation Modification (SRM). Hierbij wordt de hoeveelheid zonlicht die de aarde bereikt vermindert. Minder zonlicht betekent minder opwarming.  Je kan dan denken aan reflecterende oppervlakten maken zoals witte daken of lichte vegetatie. Maar ook wolken helderder maken of zelfs spiegels in de ruimte hangen.

SRM verandert niets aan de hoeveelheid broeikasgassen in de lucht. De opwarming wordt tijdelijk onderdrukt, maar de oorzaak, CO₂, blijft bestaan. Als je dus stopt met SRM, kan de temperatuur plotseling sterk stijgen (termination shock).

De tweede methode is Carbon Dioxide Removal (CDR). Via deze aanpak wordt  CO₂ uit de lucht gehaald. Dit kan bijvoorbeeld door veel bomen te planten want die nemen CO₂ op als ze groeien. Maar men denkt ook aan opvang met machines waarbij grote installaties  CO₂ uit de lucht filteren en in de bodem opslaan. Een andere aanpak is Ocean fertilization, waarbij ijzer in de oceaan wordt gestrooid om plankton te laten groeien. Plankton neemt CO₂ op, maar wat de gevolgen voor het zeeleven zijn is niet goed in te schatten.

Geo-engineering klinkt als een slimme oplossing, maar het brengt veel risico’s met zich mee. We weten nog niet goed wat de gevolgen op lange termijn zijn. Het klimaat is een complex systeem, en veranderingen in het ene gebied kunnen onverwachte effecten hebben in een ander gebied, en die hoeven helemaal niet positief te zijn. Ook zijn er ethische vragen: wie beslist of, waar en hoe geo-engineering wordt toegepast?

Bovenal, het doet ook helemaal niets aan het beperken van de uitstoot van broeikasgassen. Velen vragen zich af of daar niet veel meer aangewerkt moet worden.

Er bestaan internationale verdragen die grootschalige experimenten proberen te beperken. Tot nu toe is geo-engineering vooral onderwerp van onderzoek en testen, maar het wordt niet grootschalig toegepast.

Klimaatengineering verschilt wezenlijk van weermanipulatie. Het belangrijkste verschil zit in de schaal en het beoogde effect. Waar klimaatengineering gericht is op het beïnvloeden van het wereldwijde klimaatsysteem, is weermanipulatie veel lokaler en kleinschaliger. Deze techniek wordt in sommige regio’s al toegepast, bijvoorbeeld om neerslag op te wekken bij droogte of om sneeuwval in skigebieden te stimuleren, vaak met commerciële motieven. Ook dat roept vanzelfsprekend ethische vragen op. Overigens is weermanipulatie geen moderne uitvinding: al in de jaren ’60 werd er mee geëxperimenteerd.

Het verschil is echter wel duidelijk: Waar geo-engineering op grote schaal het klimaat probeert te sturen, probeert men met  weermanipulatie het weer op korte termijn aan te passen in een klein gebied.

Op de thumbnail: een AI impressie van CDR, waarbij een machine CO2 uit de lucht haalt en opslaat in de bodem.